Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici yazdı: 'Hürriyet Çin propagandası yaparak okuru kandırmaya çalıştı'

Medya+Ombudsman%C4%B1+Faruk+Bildirici+yazd%C4%B1:+%E2%80%99H%C3%BCrriyet+%C3%87in+propagandas%C4%B1+yaparak+okuru+kand%C4%B1rmaya+%C3%A7al%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1%E2%80%99
ABONE OL

Hürriyet'in Çin'in devlet ajansının ilanını yayınlaması medya ombudsmanı Faruk Bildirici'nin bugünkü yazısına konu oldu.

Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, kişisel web sitesinden yayınladığı yeni yazısında; Hürriyet'in dün Çin'in resmi haber ajansının ilanını yayınlanmasını değerlendirdi.
 
Çin'in, koronavirüs salgınının yayılmasıyla ilgili ABD'nin suçlamalarına karşı verdiği ilan dün Hürriyet Gazetesi'nde yayınlanmıştı. Faruk Bildirici, bu ilanı bugünkü yazısında değerlendirdi.
 
Başlıkların ve haber gibi düzenlenip yayınlanan metinlerin okuyucuyu kandırdığını belirten Faruk Bildirici, bu ilan sayfasının diğer sayfalardan ayrılmasının zor olduğunu ifade etti.
 
Editoryal bir düzenleme yapılmamış olmasını da eleştiren Bildirici yazısında şunları yazdı:
 
Hürriyet gazetesinin dünkü üçüncü sayfası dikkat çekiciydi. Her zamanki gibi polis adliye haberleri yoktu o sayfada. Haber sayfası gibi düzenlenmişti ama başlıkları Hürriyet’in bildik başlıklarından farklıydı:
 
“Dünya Covid-19 ile ilgili sorulara Washington’un yanıtlarını bekliyor?
 
 ABD salgınla ilgili bilginin ne kadarını sakladı?
 
ABD küresel salgına karşı mücadelede ne yaptı?
 
ABD’li bilim adamlarını Washington yönetiminin Covid 19 salgını konusundaki tartışmalı tutumuna karşı ne susturdu?   
 
"Devrik oyun bozan”
 
   Başlıklar Çin’in tezlerini yansıtıyordu. Başlıkların altındaki haberlerin tümünde de ABD’nin Covid-18 ile mücadelede yanlış yaptığını savunuluyordu. “Bilim insanlarının azaltılmış rolü” haberinde ABD Başkanı Trump’ın “Çin en başta dünyayı bilgilendirseydi bu salgın daha önce durdurulabilirdi” sözlerine yalanlanıyordu. Çinli sağlık görevlilerinin ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ni 31 Aralık’ta bilgilendirdikleri ve 3 Ocak’ta da telefonla görüştükleri ancak Beyaz Saray’ın harekete geçmekte geciktiği öne sürülüyordu.
 
     Okur kandırılmaya çalışılmış
 
     Başlıklar ve haberimsi metinlerden de anlaşılacağı gibi bilgi verilmiyordu aslında. Düpedüz propaganda yapılıyordu.
 
     Anlaşılan Çin Halk Cumhuriyeti, ABD’nin ülkelerine karşı giriştiği “Covid-19 virüsü hakkında diğer ülkeleri zamanında bilgilendirmeyerek dünyaya yayılmasına neden oldukları” suçlamasına karşı Türkiye kamuoyuna da seslenme gereksinimi duymuştu. Fakat böyle tek yanlı haber yayımlatmak zor olduğu için de ilan verme yoluna gitmişlerdi.
 
     Bu kadar taraflı, suçlayıcı, yargılayıcı başlıklar ve haberler Hürriyet Yazı İşleri’nde yazılmış olamazdı. Dikkatli bakınca sayfanın sağ üst köşesindeki “Xinhua Haber Ajansı’nın ilanıdır” ibaresini gördüm. Demek bu sayfa, Çin’in resmi haber ajansının ilanıymış! Doğrusu bir “Haber Ajansı”nın bir gazeteye “ilan” verdiğine yeni tanık oluyorum. Benim bildiğim haber ajansları “haber” yazar…
 
    Ne de olsa “devletin resmi ajansı”, gazetecilik etiği ile ilgisi olmaması şaşırtıcı sayılmaz. Fakat sayfadaki bütün metinler haber görünümünde ve okurun bu sayfada yazılanların parayla yayımlatılan “ilan” olduğunu anlaması çok zor. 
 
   İyi de evrensel gazetecilik etiği açısından bir gazetenin parayla bir devletin propagandasını yapması doğru mu? İnceleyelim.
 
     Ali Ağaoğlu’nun ilanı da yanlıştı
 
    Hemen belirteyim, yasak savma kabilinden küçücük bir “İlan sayfasıdır” ibaresi konulmuş olması bu sayfada okurun kandırılmaya çalışıldığı gerçeğini örtemez. Çünkü haber başlıkları, spotları, soru işaretleri ve ünlem işaretleri ile tamamen haber sayfası gibi düzenlenmiş. Bu haliyle okurun Çin’in ilan sayfasını öbür haber sayfalarından ayırması kolay değil.
 
   Halbuki ilan sayfalarının haber sayfalarından rahatlıkla ayrılabilmesi gerekli. Ticaret Bakanlığı’nın “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar yönetmeliği”nin “Reklamların ayırt edilmesi” başlıklı altıncı maddesinde şu hükümlere yer veriliyor:
 
     “Biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Reklamlar, editoryal içerikten görsel ve işitsel olarak açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalıdır.”
 
   Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’nde ise “Haber ve yorum metinleri veya görüntüleri ile ilan - reklam amaçlı metinlerin ayrımı hiç bir karışıklığa yer bırakmayacak biçimde yapılmalıdır” ilkesi yer alıyor.
 
     Çin’in ilanında ise bırakın “editoryal içerikten kolaylıkla ayırt edilebilir olmasını” ve “karışıklığa yer bırakmayacak biçimde yapılmasını” ilan haber sayfası görünümünde sunularak okurun ilan sayfası olduğunu anlamaması için çaba harcanmış.
 
     Editoryal denetimden geçmeliydi
 
   Ayrıca bir gazetede yayımlanan bütün içeriğin editoryal denetime tabii tutulması gerekir. Oysa “Bu bir ilandır” ibaresi konularak Reklam Servisi üzerinden yayına sokulmuş.
 
twitter takip