Engelliler için atama kadrolarının düştüğünü söyleyen Engelliler Platformu Ankara İl Temsilcisi Miraç Dursun, engellilerin teknolojiye erişimde zorluk çektiğini belirterek, 'Kamuda engelli kotası yüzde 6'ya çıkarılmalıdır' dedi.
Mehmet Halit Çetinbaş / Serbest Gazeteci
Dünyada ortalama bir milyar engelli birey yaşıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ise engelliler Türkiye toplumunun yüzde 12,29'unu oluşturuyor. Bu da ülkemizde 13 milyon engelli birey olduğunu gösteriyor. Bu sayının büyük çoğunluğunu bedensel ve işitsel engelliler oluşturuyor. Trafik ve iş kazaları, doğal afet, depremler, akraba evlilikleri, bulaşıcı hastalıklar, doktor ve hastane yetersizliği gibi nedenler engellilik ve sakatlığa sebebiyet veren unsurlar arasında yer alıyor.
3 Aralık Dünya Engelliler Günü
3 Aralık 1992 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun (BMGK) 47/3 sayılı kararı ile ‘’Dünya Engelliler Günü’’ olarak ilan edildi. Toplumun ve toplumun her alanında engelli bireylerin haklarını ve refahını teşvik etmek amacıyla ilan edilen bugünde, engelliler hakkında farkındalık yaratma amaçlanıyor. Ülkemizde ise Engelliler Günü çeşitli politik, kültürel, ekonomik ve sosyal etkinlikler ile gündeme geliyor.
13 milyon engelliden 410 bini engelli yardımından yararlanıyor
Ülkemizde 2012 yılı itibariyle yaklaşık 410 bin engelli birey engelli yardımlarından düzenli olarak yararlanıyor, bu oran kayıtlı bireylerin yüzde 38.4’ü demek. Kayıtlı olanların yüzde 27’si “özürlü aylığı”ndan, yüzde 11,2’si ise Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü’nün ayni ve nakdi yardımlarından düzenli olarak yararlandıklarını belirtiyor. Kayıtlı olanların yüzde 55,7’si ağır fiziksel iş ve güç gerektirmeyen işlerde çalışmayı istiyor. Hayatın birçok alanında zorluk yaşayan engelliler, iş hayatında da birçok engelle karşı karşıya kalıyor. Devlet kurumlarında yüzde 2 engelli çalıştırılması yasası 1964'de kabul edilirken, bugün bu oran devlette yüzde 4, özel sektörde ise yüzde 3’tür. 3 Aralık Dünya Günü'nde konuşan Engelliler Platformu Ankara İl Temsilcisi Miraç Dursun, engellilerin çözülmemiş sorunlarının altını çizerek değerlendirmelerde bulundu.
'Birçok alanda çözülmemiş sorunlar var'
Engelliler Platformu Ankara İl Temsilcisi Miraç Dursun, Pandemi süreciyle engellilerin teknolojiye erişmekte zorluk çektiğini söyleyerek, Kamuda engelli çalıştırılmasının yüzde 6'ya çıkarılması gerektiğinin altını çizdi. Engelli bireylerin yılda bir defa hatırlanmasının kendileri için bir şey ifade etmediğini dile getiren Dursun, engellilerin eğitim, sağlık, çalışma ve sosyal hak gibi birçok alanda çözülmemiş sorunlarının olduğuna dikkat çekti.
'Kamuda engelli kotası yüzde 6'ya çıkarılmalıdır'
Engelli bireylerin sorunlarının çözüme kavuşturulması için çaba sarf ettiklerini söyleyen Dursun, "2012 yılından beri yapılan Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı (EKPSS) ile 55 bin üzeri engelliye istihdam olanağı sağlandı. EKPSS iki yılda bir yapılıyor. 2018 yılında yapılan sınavdan sonra atama kadroları düştü. Kamuda engelli kotası yüzde 6'ya çıkarılmalıdır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından aldığımız bilgiye göre mevcut kotanın yüzde 95 oranında dolduğu için kadro sayılarının düştüğünü ifade ettiler. Buna sebep ile kamuda engelli kotasının yüzde 6’ya çıkarılmasına yönelik siyasi parti milletvekilleri, bürokrat görüşmeleri ve sosyal medya aracılığıyla süreci hızlandırmaya çalışıyoruz" dedi.
'Engelliler teknolojiye erişmekte güçlük çekiyor'
Yaşadıkları sorunların teorik olarak çözülmesinin mümkün kılanamadığından yakınan Dursun, sorunların çözülmesi için öncelikle Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinin tam anlamıyla uygulanması gerektiğinin altını çizdi. Online eğitimde sunulan uygulamaların engellilerin erişimine uygun olmadığını vurgulayan Dursun, sözlerini şöyle sürdürdü: "Özellikle ortopedik, işitme ve görme engellilerin erişebilirliği ile ilgili sorunlar çözüme kavuşturulmadan, bakanlık tarafından yürütülen Aralık ayında yapılması planlanan Erişilebilirlik Ödüllerinin kapsam ve amacını anlamakta güçlük çekiyoruz. 16 Mart 2020 tarihinden beri pandemi süreciyle ilgili özel eğitim merkezleri ve rehabilitasyon kurumlarında eğitim gören engelli bireyler, online eğitim kapsamında teknolojiye erişmekte güçlük yaşamaktadır."
*Timur Kılınç
'Kimse bizi umursamıyor'
Doğumundan itibaren ayaklarından engelli olan Timur Kılınç (47), 22 yıldır Tekstil atölyelerinde çalışıyor. 17 yıl önce yüzde 41 oranında engelli raporu aldığını söyleyen Kılınç, 2010'dan sonra aldığı raporlarda, ayaklarında hiçbir değişiklik olmamasına rağmen bu oranın düşürüldüğünü dile getirdi. Kılınç, "Birçok hastaneden farklı oranlarda bana rapor verildi. Sigortam olduğu için özürlü aylığı alamıyorum. Eşim kanser hastası mecburen sigortalı olmak zorundayım. Eğer yüzde 40 rapor alabilseydim emekli olacaktım. Kimse benim halimden anlamıyor. Bizleri düşünen yasalar meclisten geçmiyor. Kimse bizi umursamıyor" şeklinde içinde bulunduğu durumu özetledi.
* Muhittin Yavaş
'Adaletsizlikten çok çektim'
39 yaşındaki Muhittin Yavaş, geçirdiği iş kazası sonrası belinden felçli kalmış bir işçi. Bir inşaat firmasında çalışırken aşağıya düştüğünü ifade eden Yavaş, firmadan istediği tazminatı alamadığından yakınarak, "Demek ki biz işçilerin bir değeri yokmuş. Bize 2-3 kuruşluk insanlar olarak bakıyorlar. Ben adaletsizlikten çok çektim, hala da çekiyorum. Devletin denetimlerini ve iş kazalarını önlemeye yönelik çalışmalarını artırması lazım" şeklinde konuştu.
Engelli bir birey olarak bundan sonra hayatını devam ettirmek zorunda olduğunu söyleyen Yavaş, "Kazadan sonra çok ağır psikolojik sorunlar yaşadım. Ölmek istiyordum. Böyle bir yaşama alışmak bana ağır geliyordu. Ailem ve çevremin desteğiyle bugünlere geldim. İçimde bir hüzün var. Normal bireyler de engelli adayı olduğunu unutmasınlar" ifadelerini kullandı.
*Serkan Kaymaz
‘İçinizde sevgi yoksa işiniz çok zor’
Serkan Kaymaz (43) ise 7 yaşında zihinsel engelli bir kız çocuğu babası. Kızının 6 aylıkken doğduğunu söyleyen Kaymaz, başlarda engelli bireyler hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları için çok zorlandıklarını ifade etti. Kızını dünyadaki hiçbir şeye değişemeyeceğini ifade eden Kaymaz, ‘’Aslında içinizde sevgi yoksa işiniz çok zor. Ama içinizde sevgi varsa olanı kabul ediyor ve koşulları daha da iyileştirmeye çalışıyorsunuz. Ben öyle yaptım. Kızımın eğitimi, bakımı için her zaman çabaladım. Hem kendi imkanlarımız hem de kurumların katkısıyla birçok zorluğun üstesinden geldik’’ diye konuştu.
‘Engelli bireyler bu toplumun gerçeği’
Rehabilitasyon merkezlerinin daha çok yaygınlaştırılması gerektiğini savunan Kaymaz, engellilere yönelik çalışmaların artması gerektiğini belirterek temennilerini şu şekilde açıkladı: ‘’Engelli bireyler bu toplumun gerçeği. Engellileri yok sayarak toplum ilerleyemez. Devlet nezdinde engellilere yönelik politikalar geliştirilmelidir. Siyasi temsilcilerimiz normal bireylerin engelliler ile ilgili duyarlılıklarını artıracak plan ve projeler gerçekleştirilmelidir. Engelli bir birey babası olarak, istek ve temennilerim bu yöndedir.’’
